Maarten Buser schrijft in Poëziekrant over het extatische landschap in: ‘Het sterk lyrische karakter van de gedichten lijken (sic) ver af te staan van Fagels eerdere, ingehouden bundels (veelal met een anekdotische toon, waarachter meestal veel gebeurde), maar de bundel is eigenlijk een logische ontwikkeling: nul had al een sterk mystieke inslag, en ook de eerste twee bundels hadden duidelijk lyrische trekken. Vergeleken met die bundels valt de vierde, door die nadruk op de lyriek, toch abstracter en daardoor afstandelijker uit.”
‘Op zoek naar de oervrouw’ (Leeskost)
Piet Windhorst schrijft op Leeskost over het extatische landschap in: “Deze dichtbundel is zeker experimenteel te noemen, met de korte zinnen en het gebruik van & in plaats van ‘en’. De dichter is daar heel consequent in. Hij gebruikt geen hoofdletters, alleen als het gaat om ‘de vrouw’. Vaak gaat het in een gedicht om een zeer individuele emotie en verbeelding. Voor de lezer is het soms moeilijk mee te gaan in de verbeeldingswereld, ‘het extatische landschap’ van de dichter.
Originele, zeer persoonlijke gedichten.”
‘Mystieke eenwording door het woord’ (Meander)
Hans Franse op Meander over het extatische landschap in:
“Het is een indrukwekkende bundel die mij doet denken aan de oerfunctie van de poëzie, de bezwering, waardoor de mysticus dichterbij de Godheid, in welke vorm dan ook, komt en de eenwording bereikt. […] Ik vind het een mooie en misschien zelfs belangrijke bundel, die mij volledig overtuigde dat in deze materialistische tijden nog plaats is voor mystiek.”
‘Wijkt het tastbare’ (De Reactor)
Recensie over het extatische landschap in door Peter van Lier op De Reactor:
‘Ik denk niet dat Fagel door deze onwetendheid wordt geplaagd. Net als de religieuze mystici uit de middeleeuwen is hij erop gericht om een mystieke weg af te leggen, met het uiteindelijke doel de hele wereld te kunnen accepteren zoals die is. Zijn overgave wordt gevoed door het verlangen naar samensmelting met alles waar de wereld uit bestaat, waarbij de grens tussen bewustzijn en wereld idealiter wordt opgeheven. Dat het eigen ego in dit proces wordt ondermijnd is een voorwaarde voor het welslagen ervan.’
‘Een mystieke ode aan de vrouwfiguur’ (Friesch Dagblad)
Ruben Hofma schrijft in het Friesch Dagblad over het extatische landschap in:
“Verwacht geen simpele gedichten wanneer een dichter als Fagel in een soort trance raakt om iets dat zich qua gevoel en in gedachten op grote afstand lijkt te bevinden, te voelen en te beschouwen en te verwoorden. Wat dat betreft heeft het iets profetisch. […] Hoe dan ook maakt de bundel indruk. Die is origineel in thema en uitwerking, diepzinnig en meevoerend, strak gecomponeerd en laat zich herlezen.”
‘Een solitair pad’ (Awater)
Onder de titel ‘Een solitair pad’ publiceert AnneMieke Vulkers in Awater een recensie over het extatische landschap in:
‘Uiterst sterk wordt het onzegbare weergegeven door stamelend de woorden af te breken […]. De nadruk op de mystieke ervaring heeft ook een keerzijde. De weg van de mysticus kan immers alleen een solitair pad zijn. De extase van Fagel is dan ook een persoonlijke vervoering, met als uitgangspunt een specifiek mannelijke beleving waarin erotiek en een eigen opvatting van mysticisme samenkomen. De vrouw, enerzijds als godheid en anderzijds als offergave. Aan beide zijden van dit spectrum manifesteert zich een problematisch vrouwbeeld, dat niet voor elke lezer herkenbaar zal zijn. Wie bereid is wel met Edwin Fagel mee te gaan, wacht een bundel vol intrigerende beelden.’
Lascaux: mystiek en erotiek in de hedendaagse kunst en poëzie
‘Mystiek’ is een bijzonder rijk en uitgestrekt gebied waar dichters en kunstenaars zich al eeuwen lang in bewegen. Hetzelfde geldt voor de erotiek. In zijn De erotiek vat de Franse ‘filosoof van het kwaad’ Georges Bataille de liefdesdaad op als een schending: om één te worden met het goddelijke moet het geschonden worden. Dat is een schandaal: niet het schandaal van de kunst, maar het schandaal van het bestaan. De kunst kan het niet laten bij die constatering, maar moet (dat kan niet anders) daar iets tegenover stellen. Bataille begint zijn betoog bij waar het menselijk denken begint: in de grotten van Lascaux.
Edwin Fagel, die in zijn recent verschenen vierde dichtbundel het extatische landschap in het raakvlak van mystiek en erotiek verkent, presenteert een avond waarin verschillende dichters en kunstenaars over deze onderwerpen komen te spreken. Het wordt een avond over de filosofische, theologische en maatschappelijke implicaties van kunst die zich bezighoudt met mystiek en erotiek.
‘Ondanks het feit dat hij haar niet kan zien’ – Edwin Fagel en de vraag van die altijd weer goddelijke vrouw (Klecks.nl)
Op Klecks.nl publiceert Roelof ten Napel een mooi en doorwrocht stuk over ‘het extatische landschap in’: “Ik bedoel geloof ik dit: dat Fagel inderdaad de troop herhaalt waarin vrouwen tot Godinnen worden gemaakt. Maar dat hij haar, misschien, daarmee ook op de plek probeert te brengen waar mannen van oudsher al zijn neergezet.”
Lees het artikel hier.
Uw aanwezigheid
Onderstaand de tekst die Joost Baars uitsprak tijdens de presentatie van het extatische landschap in, afgelopen donderdag.
Dag allemaal, welkom bij Boekhandel van Rossum, stiekem de leukste boekhandel van Amsterdam. Ik werk hier, en ik sta hier nu voor u in die hoedanigheid. Maar alles loopt door elkaar vanavond, want ik sta hier niet alleen professioneel. Edwin Fagel is ook een van mijn favoriete dichters, én hij is een van mijn beste vrienden. Ik ben dus minstens driedubbel blij dat wij hier vanavond zijn nieuwe bundel het extatische landschap in presenteren.
Die ‘wij’, dat zijn Uitgeverij Nieuw Amsterdam, Boekhandel van Rossum, Rozalie Hirs, Sebastiene Postma, Bas Buissink, ikzelf, en iedereen hier aanwezig. Edwin heeft mij gevraagd om deze avond te openen door iets over de bundel te zeggen. Ik denk, heel in het kort, dat we hier te maken hebben met niet alleen Edwins beste bundel tot nu toe – de beste want het meest consistent, het meest compromisloos, en daardoor ook veruit de helderste en meest ontroerende – maar ook met wat je met een beetje fantasie het sluitstuk van een vierluik zou kunnen noemen, met Uw afwezigheid, Het geroofde lichaam van Charlie Chaplin en nul als de eerste drie delen.
Hoe zit dat? Je kunt het werk van een dichter, dus dat wat een dichter feitelijk doet, kenschetsen met de vraag: wat is het nou eigenlijk dat ik wil zeggen? Die vraag benadert een dichter met de nodige scepsis: is wat ik heb gezegd wel wat ik wilde zeggen? En tegelijk met een volgens mij bijna grenzeloos vertrouwen: is wat ik heb gezegd in plaats van wat ik wilde zeggen misschien beter dan wat ik wilde zeggen, ja, komt het wellicht dichter in de buurt van wat ik wilde zeggen dan ik zou denken op basis van het feit dat ik eigenlijk niet dit, maar iets anders wilde zeggen? Zo cirkelt een dichter voortdurend om datgene wat hij wil zeggen, terwijl hij het, al falende en zonder het door te hebben, zegt.
Bundelpresentatie ‘het extatische landschap in’
Uitgeverij Nieuw Amsterdam en Boekhandel Van Rossum verwelkomen u graag bij de presentatie van de vierde dichtbundel van Edwin Fagel: ‘Het extatische landschap in’. een mystieke tour de force waarin de vrouwelijke godheid die in zijn hele oeuvre aanwezig is meer dan ooit op de voorgrond treedt.
Kom luisteren naar schitterende poëzie, van Fagel maar ook van Rozalie Hirs, Sebastiene Postma en Joost Baars. Fagel wordt bovendien begeleid door muzikant Bas Buissink.
Toegang is gratis. Aanmelden kan via winkel@boekhandelvanrossum.nl en 020-4707077.
Edwin Fagel (1973) is dichter. Hij publiceerde tot nu toe drie bundels bij uitgeverij Nieuw Amsterdam: ‘Uw afwezigheid’, ‘Het geroofde lichaam van Charlie Chaplin’ en ‘nul’. Hij woont en werkt in Rijswijk.
Rozalie Hirs (1965) is componist en dichter. Haar muziek omvat vocale, orchestrale en elektronische stukken. Bij Uitgeverij Querido verschenen tot nu toe vijf dichtbundels, die zowel lyrisch als epxerimenteel zijn. De vijfde, ‘verdere bijzonderheden’, werd eind 2017 gepubliceerd.
Sebastiene Postma (1957) studeerde wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam en is projectleider bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit van Amsterdam. Haar debuut ‘Trappen’ (Uitgeverij Atlas Contact) werd genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs.
Joost Baars (1975) is dichter en boekverkoper. Zijn debuut ‘Binnenplaats’ verscheen bij Uitgeverij Van Oorschot en werd bekroond met de VSB Poëzieprijs.
Bas Buissink is multi-instrumentalist en geluidskunstenaar.
